XYLEM & PHLOEM

วันนี้สอนเรื่องโครงสร้างและหน้าที่ของรากแล้วพบว่าภาพ vessel  member และ tracheid ในหนังสือเรียนไม่ค่อยชัดเท่าไรก็ลองลองหาภาพที่เข้าใจได้ง่ายกว่ามาให้นักเรียนดู  พบว่านักเรียนเห็นภาพนี้แล้วเข้าใจมากขึ้น

และภาพต่อไปนี้เป็นภาพของ seive tube member และ companien cell ค่ะ

ส่วนใครที่อยากชม ภาพ animation ของ seive tube member และ companien cell ให้ไปที่่
http://www.phschool.com/science/biology_place/biocoach/plants/food.html ค่ะ  รับรองว่าไม่ผิดหวัง

หมากผู้หมากเมีย และจันทร์ผา

             วันนี้สอนวิชาชีววิทยาเพิ่มเติม ว 32243 แล้วนักเรียนไม่รู้จักต้นหมากผู้หมากเมีย และจันทน์ผา  ครูก็เลยนำภาพมาให้ดู  พร้อมนำเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยที่น่าสนใจมาฝาก  หวังว่าจะถูกใจนะจ้ะ

                      ภาพดอกหมากผู้หมากเมียจาก http://www.morninggarden.com/wiki/index.php


ชื่อสามัญ Tilong Plant Tree of Kings
ชื่อวิทยาศาสตร์ Cordyline sp.
ตระกูล  LILIACEAE
ลักษณะทั่วไป

หมากผู้หมากเมียเป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดเล็กลักษณะเป็นพุ่ม ลำต้นมีความสูงประมาณ 1-3 เมตร ลำต้นมีขนาดเล็กกลม ลำต้นมีข้อถี่ ลำต้นมีสีน้ำตาลอ่อน ใบเป็นใบเดี่ยวออกตรงส่วนยอดของลำต้น แตกใบตามข้อต้นใบเป็นรูปหอกปลายใบแหลม ขอบใบเรียบและมีกาบใบหุ้มลำต้นใบออกเรียงเป็นชั้นสลับกันขนาดใบและสีสรรจะแตกต่างตามชนิดพันธุ์ออกดอกเป็นช่อ ออกตรงส่วนยอดของลำต้น ปลายช่อดอกมีกลุ่มดอกเล็ก ๆ สีขาว ช่อหนึ่งจะมีช่อดอกย่อยประมาณ 5-10 ดอก

การเป็นมงคล

คนไทยโบราณเชื่อว่าบ้านใดปลูกต้นหมากผู้หมากเมียไว้ประจำบ้านจะทำให้มีความอยู่เย็นเป็นสุขเพราะหมากผู้หมากเมีย ต้องเป็นของคู่กันเสมอคือคู่สุขคู่สม  คู่บ้านคู่เมือ  งคนไทยโบราณนิยมปลูกไว้ประจำบ้านมาตั้งแต่โบราณกาลมาแล้ว  นอกจากนี้ยังมีความเชื่ออีกว่าใบของหมากผู้หมากเมีย ยังใช้ประกอบในงานพิธีมงคลที่สำคัญ เช่น ใช้เป็นเครื่องบูชาพระ งานขึ้นบ้านใหม่ งานแต่งงาน เป็นต้น

ตำแหน่งที่ปลูกและผู้ปลูก

เพื่อเป็นสิริมงคลแก่บ้านและผู้อาศัย ควรปลูกต้นหมากผู้หมากเมียไว้ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ผู้ปลูกควรปลูกในวันอังคาร เพราะโบราณเชื่อว่าการปลูกเอาประโยชน์ทั่วไปทางใบให้ปลูกในวันอังคาร แต่สำหรับตัวเองแล้วฤกษ์สะดวกค่ะ

ส่วนภาพนี้คือต้นหมากผู้หมากเมียจ้ะ

ส่วนภาพนี้คือต้นจันทน์ผาจ้ะ

ต้นจันทน์ผาออกดอกเป็นช่อคล้ายงวงช้าง

ต้นจันทร์ผาในเดือนกรกฎมคม  เริ่มออกดูชูช่อ เหมือนงวงช้าง....มีความเชื่อและข้อสังเกตว่า บ้านใดที่ปลูกจันทร์ผาแล้วปีใด ออกดอกชูช่อ เชื่อว่า อีกเร็ววันนี้ จะมีโชคลาภ มีโอกาสพบสิ่งดีๆ เช่น การถูกฉลากรางวัล การค้าขายประสบความสำเร็จ หรือความก้าวหน้าในหน้าที่การงาน การรับตำแหน่งใหม่... .(โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน...)

มีบ้านใครปลูกแล้วออกดอกบ้างคะ  ถ้ามีโอกาสครูจะนำตำนานต้นจันทน์ผากับดอกเอื้องผึ้งมาเล่าให้ฟังค่ะ

เนื้อเยื่อเจริญ

เนื้อเยื่อเจริญ  (Meristematic  tissue  หรือ  Meristem)

(คำว่า  Meristem  มาจากภาษากรีก  Meristos แปลว่า แบ่งได้)

          เนื้อเยื่อเจริญ หมายถึง  เนื้อเยื่อที่มีเซลล์กำลังแบ่งตัวแบบ ไมโทซิส เพื่อสร้างเซลล์ใหม่  พบมากตามบริเวณปลายยอดหรือปลายราก 

        ลักษณะเด่นของเซลล์ที่อยู่ในกลุ่มเนื้อเยื่อเจริญ  คือ
         เป็นเซลล์ยังมีชีวิตอยู่  มีโพรโทพลาสซึมที่ข้นมาก  ผนังเซลล์ (Cell  wall) บาง  และมักเป็นสารประกอบเซลลูโลสเป็นส่วนใหญ่  ในเซลล์เห็นนิวเคลียสได้ชัดเจนและมีขนาดใหญ่เมื่อเปรียบเทียบกับไซโทพลาสซึม แวคิวโอลมีขนาดเล็กหรือเกือบไม่มีแวคิวโอล  เซลล์มีรูปร่าง แตกต่างกันหลายแบบ  แต่ส่วนใหญ่รูปร่างค่อนข้างกลม หรือมีลักษณะหลายเหลี่ยม ทุกเซลล์แบ่งตัวได้  แต่ละเซลล์อยู่ชิดติดกันมากทำให้ช่องว่างระหว่างเซลล์  (Interacellular  space) แทบจะไม่มี  หรือไม่มีเลย  เซลล์ของเนื้อเยื่อเจริญยังไม่มีการเปลี่ยนแปลงเพื่อไปทำหน้าที่ต่าง ๆ        การเจริญเติบโตเกิดจากเนื้อเยื่อเจริญมี  2 แบบ คือ         1.  การเจริญเติบโตขั้นแรก (Primary  growth)         2.  การเจริญเติบโตขั้นที่สอง  (Secondary  growth)
        การเติบโตขั้นแรก จะทำให้รากและลำต้นมีความยาวเพิ่มขึ้น การเจริญเติบโตขั้นที่สอง จะทำให้พืชมีความกว้างเพิ่มขึ้น
        เนื้อเยื่อเจริญแบ่งออกได้เป็น  3  กลุ่ม  คือ        การเจริญเติบโตเกิดจากเนื้อเยื่อเจริญมี  2 แบบ คือ         1.  การเจริญเติบโตขั้นแรก (Primary  growth)         2.  การเจริญเติบโตขั้นที่สอง  (Secondary  growth)        การเติบโตขั้นแรก จะทำให้รากและลำต้นมีความยาวเพิ่มขึ้น การเจริญเติบโตขั้นที่สอง จะทำให้พืชมีความกว้างเพิ่มขึ้น        เนื้อเยื่อเจริญแบ่งออกได้เป็น  3  กลุ่ม  คือ

        1.  เนื้อเยื่อเจริญส่วนปลาย  (Apical  meristem)

             เนื้อเยื่อเจริญส่วนปลาย หรือเอพิคอลเมอริสเต็ม เป็นเนื้อเยื่อเจริญที่อยู่บริเวณปลายยอดหรือราก  รวมทั้งที่ตา (Bud) ของลำต้นของพืช  เมื่อแบ่งเซลล์แล้วทำให้ปลายยอด  หรือปลายรากยืดยาวออกไป    เนื้อเยื่อเจริญส่วนปลายเมื่อแบ่งเซลล์ออกมาจะกลายเป็นเนื้อเยื่อเจริญขั้นต้น (Primary  meristem ) ซึ่งประกอบด้วย  3  บริเวณ คือ  โพรโทเดิร์ม (Protoderm)   โพรแคมเบียม (Procambium) และ  กราวด์เมริสเต็ม  (Ground  meristem) ซึ่งจะกล่าวละเอียดในหัวข้อการเจริญเติบโตของราก และลำต้น

          2.  เนื้อเยื่อเจริญด้านข้าง (Lateral  meristem)

                เนื้อเยื่อเจริญด้านข้าง เป็นเนื้อเยื่อเจริญที่อยู่ทางด้านข้างของรากหรือลำต้น  ทำการแบ่งตัวทำให้เพิ่มขนาดของรากหรือลำต้น  เนื้อเยื่อเจริญด้านข้างทำให้เกิดการเจริญขั้นที่สอง  พบในพืชใบเลี้ยงคู่ทั่วๆ ไป  และพืชใบเลี้ยงเดี่ยวบางชนิด เช่น  จันทน์ผา  หมากผู้หมากเมีย  เป็นต้น  เนื้อเยื่อเจริญชนิดนี้เรียกได้อีกอย่างว่า  แคมเบียม (Cambium) ถ้าเป็นเนื้อเยื่อเจริญที่อยู่ในกลุ่มของท่อลำเลียง  เรียกว่า วาสคิวลาร์แคมเบียม (Vascular  cambium)  หากเนื้อเยื่อเจริญนั้นอยู่ถัดจากเนื้อเยื่อชั้นนอก ของรากหรือลำต้นเข้าไปข้างในเรียกว่า  คอร์กแคมเบียม (Cork  cambium)

           3.  เนื้อเยื่อเจริญเหนือข้อ (Intercalary  meristem)

                เนื้อเยื่อเจริญเหนือข้อ  เป็นเนื้อเยื่อเจริญที่อยู่เหนือโคนปล้องหรือเหนือข้อ ทำให้ปล้องยืดยาวขึ้น  พบได้ในพืชใบเลี้ยงเดี่ยวบางชนิด  เช่น  หญ้า  ข้าว  ข้าวโพด  ไผ่  อ้อย เป็นต้น

โครงสร้างและหน้าที่ของพืชดอก

โครงสร้างและหน้าที่ของพืชดอก
           หน่วยที่เล็กที่สุดของสิ่งมีชีวิตที่แสดงสมบัติของชีวิตได้คือ  เซลล์ 

           เซลล์ที่มีรูปร่างลักษณะเหมือน ๆ กัน ทำหน้าที่อย่างเดียวกัน คือ  เนื้อเยื่อ (Tissue) 

           เนื้อเยื่อหลาย ๆ ชนิดร่วมกันทำงานทำให้เกิด  อวัยวะ (Organ)

           อวัยวะหลายๆ อย่างร่วมกันทำงานเกิดเป็นระบบอวัยวะ  (Organ  system) 

           นั่นหมายถึงสัตว์เป็นส่วนใหญ่  สำหรับพืชย่อมมีลักษณะที่แตกต่างจากสัตว์ออกไปตั้งแต่ระดับเซลล์  ไม่ว่าจะเป็นผนังเซลล์   แวคิวโอล  คลอโรพลาสต์  เป็นต้น  ส่วนในระดับเนื้อเยื่อของพืชยิ่งมีความแตกต่างจากเนื้อเยื่อสัตว์ออกไปอีก  ซึ่งจะกล่าวถึงโดยละเอียดต่อไป
           เริ่มอยากรู้แล้วใช่ไหมคะว่าแตกต่างกันอย่างไรบ้าง  มาเรียนรู้กันต่อได้เลยค่ะ

รูปที่   1  เซลล์พืช และส่วนประกอบที่สำคัญของเซลล์พืช

เนื้อเยื่อของพืช

                              เนื้อเยื่อของพืชชั้นสูง  (Plant  tissue) หรือเนื้อเยื่อของพืชดอกมีน้อยชนิดกว่าเนื้อเยื่อสัตว์  โดยแบ่งออกเป็น 2 ชนิดใหญ่ๆ เท่านั้น  คือ  

            1.  เนื้อเยื่อเจริญ  (Meristematic  tissue  หรือ  Meristem)

            2. เนื้อเยื่อถาวร (Permanent tissue) 

            ซึ่งเนื้อเยื่อทั้ง  2  ชนิดนี้มีความแตกต่างกันที่เนื้อเยื่อเจริญยังคงมีการแบ่งเซลล์ได้อยู่  ทำให้มีการเจริญเติบโตต่อไปอีก  ส่วนเนื้อเยื่อถาวรจะไม่มีการแบ่งเซลล์อีกหรือไม่มีการเจริญเติบโตต่อไปอีก

            เริ่มสนุกกับการเรียนรู้เรื่องเนื้อเยื่อพืชแล้วใช่ไหมคะ  ส่วนรายละเอียดย่อยเดี๋ยวเราค่อยมาเรียนรู้ต่อนะคะ